James Ensor woonde bijna zijn hele leven in Oostende en is dan ook nauw met de stad en de zee verbonden. De Ensor Towers, die ontwikkeld zijn door Versluys Groep op de Oosteroever in Oostende zijn in de eerste plaats een ode aan James Ensor maar daarnaast zullen deze iconische landmarks ook een ode brengen aan het licht. Het licht dat in alle zijn aspecten, één van de belangrijkste inspiratiebronnen was van James Ensor.
OOSTENDE ALS INSPIRATIE
James Ensor liep school in het Oostendse Onze-Lieve-Vrouwecollege, waar al snel bleek dat hij een grote voorliefde had voor tekenen. Na tekenlessen bij enkele lokale kunstschilders trok hij naar de Oostendse Academie voor Schone Kunsten. Zijn eerste werken over de zee, het strand en de duinen polderlandschappen dateren uit die periode. Hij besliste om zijn talent verder te ontplooien in de Koninklijke Academie voor Schone Kunsten in Brussel, maar maakte zijn studies niet af omdat hij zich er miskend voelde. Op de zolderkamer bij zijn ouders richtte hij zijn eerste atelier in dat uitzicht gaf op de zee, de voorbijgangers, de straten en vele daken van de binnenstad. Een uitzicht dat James Ensor inspireerde voor veel van zijn eerste werken.
" De Vlaamse zee biedt mij al haar paarlemoer, haar glinstering aan en ‘s morgens, ‘s middags en ‘s avonds kus ik haar langdurig. O weldoende kussen aan de geliefde zee, gelouterde kussen van zand, geurend van schuim en aangewakkerd door wrangheid.”
- James Ensor
De daken van Oostende - James Ensor Periode 1901 - Collectie Mu.ZEE Oostende
ONBEGREPEN
Doorheen zijn carrière werden de werken van James Ensor meermaals geweigerd op exposities en in traditionele kunstkringen. De meeste van zijn schilderijen werden volgens hem met misnoegdheid bekeken en niet beoordeeld op kunstwaarde, maar op techniek. De afwijzingen en kritiek die hij moest ondergaan verwerkte hij op zijn eigen manier in het “De Calvarie”, waarin hij zichzelf schilderde als slachtoffer van zoveel onbegrip. Een uniek werk waar hij zichzelf aan het kruis schilderde met een Romeins soldaat als ‘de criticus’ die hem symbolisch neersteekt.
CONFLICT
Hoe meer James Ensor zich genegeerd voelde door de algemene kunstwereld van die tijd, hoe meer hij zich ertegen verzette wat uitmondde in een artistieke conflictsituatie tussen hem en de maatschappij. Een overheersend gevoel dat hij tot uiting bracht in enkele van zijn bekendste schilderijen. Met maskers, de dood, carnaval, skeletten en travestieten zette hij de maatschappij figuurlijk voor schut.
Compositietekening van James Ensor met 21 verzamelde Ensor werken - private collection Bart Versluys - December 2020 Pierre Gillis
HET LICHT
De grootsheid van James Ensor als kunstschilder kwam voort uit het feit dat hij in zijn vele werken moeiteloos de meest uiteenlopende stijlen en genres naast en door elkaar gebruikte. Naast zijn grimmige maskerperiode was er ook een periode waarin hij mateloos gefascineerd was door de dematerialisatie van licht. Hij speelde er heel vaak mee in zijn schilderijen en sprak over ‘het licht’ als een ‘levend wezen’. Zijn eerste werken waarin hij de duinen, interieurs, portretten en de zee schilderde, bevatten effecten waarbij het licht bewust domineerde. In deze werken beschouwde hij ‘het licht’ als een goddelijke kracht die alles overheerst.
" Ik heb geen kind, maar het licht is mijn dochter, het licht één en ondeelbaar. "
- James Ensor
Badkoets op het strand - James Ensor Periode 1876 - Collectie KMSK Antwerpen
ENSOR
Het ‘licht’ is ook wat de iconische Ensor Towers op de Oosteroever verbindt met de beroemde Oostendse kunstenaar . Deze beeldbepalende torengebouwen van de 21ste eeuw steken hoog boven de stad uit als een baken van licht met unieke vergezichten op de zee, het hinterland, de duinen en de historische haven. Uitzonderlijke landschapstaferelen die James Ensor zo vaak uit zijn penseel deed vloeien. Het architecturale vooruitstrevende concept van de Ensor Towers zet zich ook bewust af van de typische monotone en traditionele kustbouw die de voorbije 40 jaar de Belgische kust domineerde. Deze unieke woontorens zullen symbool staan voor een nieuwe manier van wonen aan zee. Grote glaspartijen en riante terrassen garanderen een maximale lichtinval en zorgen voor een ongekend hoogstaand wooncomfort.